Te whakahaere i te rētitanga whare noho utu
Ākona he aha ngā herenga taketake mō ngā whakaaetanga rētitanga, ngā rēti, me te monihere rētitanga whare noho utu.
Ngā whakaaetanga retihanga
Ko ngā whakaaetanga rētitanga he kirimana i waenga i te kaituku rēti me te(ngā) kainoho. Ko ngā whakaaetanga rētitanga katoa me āta tuhi, me waitohu, ā, me mau ētahi mōhiohio waiwai. Tērā hoki ētahi tauākī āpiti, hei tauira, he tauākī tautuku paerewa kāinga ora me tētahi tauākī inihua, me waitohu ngā kaituku rēti whare, ā, me tāpiri hoki ki ngā whakaaetanga rētitanga hou katoa.
Rāpua he kōrero anō mō ngā mōhiohio me uru ki te whakaaetanga rētitanga
He rite te whakaaetanga rētitanga whare noho utu ki tētahi whakaaetanga rētitanga ahuwhānui, engari me uru:
- mēnā ka neke atu i te 28 rā te roa o te rētitanga
- te nama waea a te kaituku rēti
- te nama o te rūma o te whakaaetanga
- mēnā e tiria ana te rūma e ētahi atu kainoho, ā, mēnā he pērā, he aha te mōrahi o ngā kainoho e āhei ana ki te rūma
- mēnā he rētitanga tūhono tēnei, ā, me ngā ingoa o ētahi atu tāngata kei te rūma
- ngā ratonga (mēnā rā) ka whakaratoa e te kaituku rēti
- te ingoa, te wāhitau whakapā me te nama waea o te kaiwhakahaere whare noho utu (mēnā he rerekē ki ō te kaituku rēti)
- he whakamārama o ngā tukanga whakatahi ahi.
Whakamahia tā mātou tātauira whakaaetanga rētitanga whare noho utu [PDF, 398 KB]
Te tāpiri herenga ki te whakaaetanga rētitanga
Ka taea e ngā kaituku rēti te tāpiri herenga anō ki te whakaaetanga rētitanga whare noho utu mēnā he pānga ki ngā mea ka tūkino pea i te whare, ka nui ake rānei te whakakinotanga.
Kāore e āhei ngā kaituku rēti te tāpiri herenga e takahi ana i te ture.
Ko ngā tauira o ngā herenga ka takahi pea i te ture ko:
- te herenga kia horoia ngāiotia ngā whāriki horihori i te mutunga o te rētitanga
- te herenga kia whakaurua e te kairēti ngā pūoho auahi e tutuki ai ngā herenga o te ture.
Ngā ture o te whare
Ka taea e te kaituku rēti whare noho utu te whakatau ture o te whare. Ka whakatakoto ēnei i ngā ratonga ka whakaratoa, tae atu ki ngā tohutohu whakamahi i ngā rawapuni. Ka uru pea ki ngā ture o te whare:
- ngā ture mō te whakapaipai i ngā wāhi tiri ka whakamahia e koe
- he aha ngā taputapu ka whakaratoa, ā, me pēhea te tiaki
- ngā ture mō te kauanuanu i te pārekareka ngū a ētahi atu i roto i te whare, hei tauira, kāore he puoro kaha i muri mai i tētahi wā.
Me tuku te kaituku rēti i te whakamōhiotanga ā-tuhi e whitu rā, neke atu rānei ki te(ngā) kainoho o ngā panoni ture i mua o te whakamanatanga.
Me tuku te kaituku rēti i tētahi kape o ngā ture ki te kainoho i te tīmatanga o te rētitanga. Me whakaatu hoki i ngā kape puta noa i te whare noho utu.
Kia kaua ngā ture o te whare e takahi i te Residential Tenancies Act 1986 (RTA), tētahi atu ture rānei (hei tauira, te Human Rights Act, te Privacy Act rānei). Ki te whakapono te kainoho e takahi ana tētahi ture o te whare i te ture ake, ka taea e te kainoho te tuku tono ki te Tenancy Tribunal.
Te tono monihere
E āhei ana te kaituku rēti ki te tono i ngā kainoho ki te utu i tētahi monihere i te wā ka kuhu atu rātou ki tētahi whare.
Ka kapi pea i te monihere:
- te rēti kāore i utua
- te tūkinotanga ki te whare
- tētahi kerēme e pā ana ki te rētitanga.
Ko ngā kainoho kua āta tiaki i te rūma, i utu i te rēti, ā, me ngā toenga utu, ko te tikanga ka whakahokia katoatia te monihere ki a ia i te mutunga o te rētitanga.
Ko tā ngā kaituku rēti whare utu e tono ana kia utua he monihere:
- me tuku i te monihere e nui atu ana i te rēti kotahi wiki ki a Tenancy Services i roto i te 23 rā mahi mai i te whiwhinga
- Me tuku rihīti ki te kainoho.
Ko te mōrahi o te monihere e āhei ana kia tonohia e te kaituku rēti, ko te rite ki te whā wiki moni rēti.
Te tono utu rēti me ngā pikinga rēti
Ka taea e te kaituku rēti te tono i te moni rēti o te kotahi ki te rua wiki i mua, i raro i te rētitanga.
He takahi ture te tono a te kaituku rēti kia utua e te kainoho neke atu i te rua wiki utu rēti tōmua. Te tāea e te kaituku rēti te tono i te utunga rēti whai ake, kia pau rā anō te rēti kua utua kētia.
Rapua he kōrero anō mō te tono utu rēti
Me tuku rawa te kaituku rēti o te whare noho utu i te whakamōhiotanga ā-tuhi o te 28 rā neke atu rānei, i mua o te whakapiki i te utu rēti. Ka āhei anake te whakapiki utu i te wā kotahi i ia 12 marama, ā, e kore e āhei i raro iho i te 12 marama mai i te tīmatanga o te rētitanga.
Ngā whare noho utu me ngā paerewa kāinga ora
Me tutuki i ngā whare noho utu (hāunga ērā e whakahaeretia ana e Kāinga Ora, tētahi Kaiwhakarato Whare Hapori rānei) ngā paerewa kāinga ora. He whakaritenga tēnei mai i te 1 o Hūrae 2021.
Ka whakaurungia e ngā paerewa kāinga ora ngā whakaritenga iti rawa mō te whakamahana, ārai, whakahauhau, te kuhu mai me te tuku i te haukū, me te aukati i te kauanu ki ngā kāinga rēti.
Mēnā kāore i tutuki i te whare noho utu ngā paerewa kāinga ora i te wā e tika ana, ka whiua pea ki te $7,200.
Me whakauru hoki ngā kaituku rēti i tētahi tauākī whakaū i ngā paerewa kāinga ora i roto i ngā whakaaetanga rētitanga whare noho utu hou, kua whakahoutia rānei. He whakaritenga tēnei mai i te 1 o Tīhema 2020. He tātauira tā mātou hei whakamahi māhau.
